2019 – Opkomst van autonome vaartuigen
De industrie en de academische wereld werken intensief aan de ontwikkeling van nieuwe technologieën voor autonome vaartuigen. DG Scheepvaart volgt deze ontwikkelingen op voet op. Op internationaal niveau, maar ook in België, worden nieuwe initiatieven gelanceerd. Organisaties die op zee testen met autonome of op afstand bestuurde vaartuigen willen uitvoeren, moeten dit aanvragen bij het DG Scheepvaart.
Autonome vaartuigen hebben een impact op alle aspecten van de maritieme wereld
Bij onbemande schepen staat de stuurman aan wal en wordt deze vervangen door een besturing op afstand of door een artificiële intelligentie die adequaat reageert in de omstandigheden die de zee oplegt rond zeegang, weersomstandigheden, trafiek en navigatiegevaren en de menselijke factor bij schepen die niet autonoom varen. Vaartuigen die systemen hebben om dat alles te verwerken noemt men autonome vaartuigen.
Jean-Baptiste Merveille, nautisch expert DG Scheepvaart: “Onbemande scheepvaart kan je niet enkel vanuit technologisch standpunt beschouwen. Het reikt veel verder. Het heeft namelijk gevolgen voor bijna alle aspecten van de maritieme wereld: voor de opleiding van zeevarenden en meer in het algemeen voor het beroep van stuurman, voor de informatie- en communicatie– technologieën, voor de beveiliging en in het bijzonder de cyberveiligheid, voor de wettelijke aansprakelijkheid en de maritieme verzekering, enz. Dan heb ik het nog niet over de grote uitdaging om dit soort nieuwe schepen te certificeren. Deze projecten moeten uitgevoerd worden binnen een solide juridisch kader, hiervoor zullen in de toekomst veel internationale voorschriften moeten worden aangepast.”
International Maritime Organization analyseert impact op regelgeving
Vanuit deze invalshoek bezien krijgt het dossier Maritime Autonomous Surface Ships (MASS) een andere dimensie en is het begrijpelijk dat de International Maritime Organization (IMO) in 2018 een grootschalige analyse van de regelgeving opstartte. Het DG Scheepvaart heeft actief deelgenomen aan deze collectieve onderneming die bekend staat als de Regulatory Scoping Exercise (RSE). De conclusies van deze oefening zullen in de loop van 2020 worden gepresenteerd en zijn bedoeld als basis voor toekomstige voorstellen tot wijziging van de internationale regelgeving.
Innovatie ondersteunen, veiligheid waarborgen
DG Scheepvaart ondersteunt innovatieve initiatieven en waarborgt tegelijkertijd de veiligheid van de scheepvaart, de bescherming van het milieu en de integriteit van de regelgeving. Zo zijn er in de Belgische wateren al verschillende testen met de autonome vaartuigen uitgevoerd. Het gaat onder meer om de eerste oversteek van het Kanaal (en tussen twee verschillende landen!) door een op afstand bestuurd vaartuig (Seakit) en de ingebruikname van de hydrografische onderzoeksschepen van het gloednieuwe Marine Robotics Centrum van het VLIZ in Oostende.